टिकटक नेपालः रमाइलो गर्नदेखि पैसा कमाउनसम्म प्रयोग, लत बस्यो भने ‘मनोसामाजिक समस्या निम्तिन सक्छ’

दुई वर्षअघिसम्म सुवास केसीलाई लाग्थ्यो- टिकटक चलाउनु समय खेर फाल्नु हो। अहिले टिकटकमा उनका झन्डै ३९ हजार फलोअर छन्। त्यस्तै उनका भिडियोले २३ लाखवटा लाइक बटुलेका छन्। सुवास टिकटकमार्फत् अङ्ग्रेजी भाषा सिकाउँछन्। कहिलेकाहीँ मनोरञ्जनात्मक भिडिओ पनि बनाउने उनका लागि टिकटक आफ्नो व्यवसाय प्रचार गर्ने सशक्त माध्यम बनेको छ।

उनले कोरोनाभाइरसको महामारी चलिरहेको बेला एउटा शैक्षिक परामर्श केन्द्र खोले। छ महिनाअघि सुरु भएको उक्त परामर्श केन्द्रको टिकटक खातालाई हाल दुई लाख ७० हजार जनाभन्दा बढीले पच्छ्याएका छन् भने त्यस खातामा भएका भिडियो ४४ लाख प्रयोगकर्ताले मन पराएका छन्। “ब्रिटिश काउन्सिल, चर्चित प्रेरणात्मक वक्ताहरूलाई समेत टिकटकमा सक्रिय देखेपछि- यस माध्यमको कुशल प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने महसुस भयो,” सुवास टिकटक प्रयोग गर्नुको कारणबारे सुनाउँछन्।

सुरुमा उनले ‘कसरी असल अभिभावक बन्ने?’ भन्ने विषयमा आफ्नो अनुभव र विचार भएका सामग्री दिन थाले। एकदुईवटा भिडियोमा आएको सकारात्मक प्रतिक्रियाले उनी उत्साहित भए। गुणस्तरीय सामग्रीप्रति मानिसको चासो देखेपछि उनले अङ्ग्रेजी भाषासम्बन्धी आफ्नो ज्ञानलाई नै विभिन्न तरिकाले प्रस्तुत गर्न थालेका हुन्।

“अङ्ग्रेजी पढ्न र सिक्न चाहनेहरूको समूह बनेको छ। हालसालै खोलेको भए पनि हाम्रो कन्सल्टेन्सी खोजीखोजी आउनेहरू हुनुहुन्छ। टिकटककै कारण सिङ्गापुरका प्रहरीदेखि अस्ट्रेलियामा रहेका विद्यार्थीहरू मसँग जोडिएका छन्। उहाँहरूका लागि अनलाइन कक्षा सञ्चालन गर्छु,” उनले एपका कारण भएका फाइदाहरूबारे बताए। सुवासकी श्रीमती अञ्जना केसी टिकटकमा चर्चित नाम हो। गत साता टिकटकमा २० लाख लाइक पुगेपछि उनले केक काटेर खुसी मनाइन्। स्वेच्छा राउत -बीबीसी

–

टिकटकको लतले निम्त्याउने समस्या

मीना ढकाल मनोरञ्जनका लागि टिकटक चलाउँछिन्। केही समयअघि उनले एक भिडिओ सार्वजनिक गरिन् जसमा उनले भनेकी छन्ः “मेरो केही वर्ष अगाडिको अन्तर्वार्तामा छोरीको तस्बिर राखेर टिकटक भिडियो बनेको देखेँ। कृपया जसले ती भिडियो देख्नुहुन्छ रिपोर्ट गरिदिनूस्।” सामाजिक सञ्जालमा निष्क्रिय छोरीको तस्बिर बिनाअनुमति प्रयोग गर्नुले गोपनीयता हनन गरेको उनको भनाइ छ। त्यस्ता भिडियोले छोरीमा मानसिक आघात पर्ने उनको चिन्ता छ।

बीबीसीसँग भनिन्,”मविरुद्ध व्यक्तिगत प्रहार, अश्लील गाली गर्छन्। म त्यस्ता प्रतिक्रियाहरू फिल्टर गर्छु, सहन्छु। तर छोरीको तस्बिर दुरुपयोग गर्नु खेदजनक छ। त्यसले उसलाई मानसिक तनाव दिन्छ।” उनकी १७ वर्षीया छोरी र पारिवारिक घटनाविरुद्ध टिकटक प्रयोगकर्ताले अनावश्यक चासो देखाएको उनको ठहर छ।

विराटनगरकी अश्मिना पोख्रेलले आफूलाई टिकटकको लत बसेको अनुभव सुनाइन्। उक्त एप चलाउन थालेपछि समय निकै खेर महसुस भएको र त्यसपछि अकाउन्ट नै डिलिट गरेको बताइन्। “यो एपले मेरो समय खाइदियो,” उनले भनिन्। अर्की टिकटक प्रयोगकर्ता अन्जी बरालले मानिसमा “भाइरल हुने इच्छा” व्याप्त भएको ठानेकी छन्। “लाइक र भ्यू महत्त्वपूर्ण हुन थालेपछि मान्छेले आफैँलाई नङ्ग्याएको देखेकी छु। भाइरल एकछिनका लागि हो। त्यो सबै गर्नुअघि मान्छेले किन एक पटक पनि सोच्दैन?” उनले भनिन्।

पैसा कमाउन टिकटक

नेपालमा अहिले लाखौँ मानिस टिकटक प्रयोग गर्छन्। धेरै फलोअर भएका केही प्रयोगकर्ताले यसलाई आयआर्जनको स्रोत बनाएका छन्। निश्चित सङ्ख्यामा फलोअर भएका प्रयोगकर्तालाई टिकटकले लाइभ गर्ने र गेम खेल्ने सुविधा दिएको छ। अन्य प्रयोगकर्ताले लाइभका बेला गिफ्ट दिन पाउँछन्। टिकटकमा पाएको गिफ्ट अन्ततः डलरमा रूपान्तरण गर्न मिल्छ। अरूले पैसा कमाएको सुनेर केही प्रयोगकर्ताले त्यसको अनुकरण गर्न खोजेको देखिन्छ। त्यसका लागि कसैकसैले गुणस्तरहीन र सतही सामग्री पोस्ट गर्ने र लाइभमा अस्वाभाविक गतिविधि गर्ने गरेको पाइन्छ। यसलाई समस्याको रूपमा व्याख्या गर्छन् सुवास केसी पनि। उनी स्वयं बेलामौकामा लाइभ बस्ने गर्छन्।